μήνυμα

μήνυμα

Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

π. Αυγουστίνος Καντιώτης

ΠΕΡΙ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ
«Ἀδελφοί, πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος» (Α΄ Κορ. 6,12)
ΧΑΙΡΩ, ἀγαπητοί μου, ποὺ ὁ Κύριος μὲ ἀ­ξιώνει νὰ ἐπικοινωνήσω μαζί σας.
Τί νὰ κηρύξω; δικά μου λόγια; Δὲν ἔχουν ἀ­ξία. Θὰ κηρύξω τὰ λόγια Ἐκείνου ποὺ εἶπε· «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35).
Σήμερα, Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου, ὡς εὐαγγέλιο διαβάζεται ἡ ὡραιότερη παραβολὴ τοῦ Κυρίου, ποὺ εἶνε ἡ καρδιὰ τοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ δὲ ἀπόστολος εἶνε μία περικοπὴ ἀπὸ τὴν Πρώτη πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Τόσο τὸ εὐαγγέλιο ὅσο καὶ ὁ ἀπόστολος ἀναφέ­ρουν μία σοβαρὴ ἁμαρτία, τὴν πορνεία (Λουκ. 15,30. Α΄ Κορ. 6,13-18), ποὺ δυστυχῶς στὴν ἐποχή μας ἔχει μεγάλη διάδοσι. Ἀλλὰ ἐγὼ δὲν θὰ μι­λήσω τώρα γιὰ τὴν πορνεία· θὰ μιλήσω γιὰ μία ἄλ­λη ἁ­μαρτία πού, ἐνῷ εἶνε κι αὐτὴ σοβαρή, ἐν τού­τοις τὴν παραβλέπουμε· θὰ μι­λήσω τώρα γιὰ τὴ γαστρι­μαργία, ἡ ὁποία τροφοδοτεῖ τὴν πορ­νεία. Ὅπως μιὰ φωτιὰ φουντώνει ὅταν τῆς ῥί­χνῃς πετρέλαιο ἢ βενζίνα, ἔτσι καὶ ἡ γαστρι­μαργία ἐξάπτει τὴν πορνεία. Γι᾽ αὐτὴν θὰ πῶ λίγα λόγια μὲ ἀφορμὴ τὸ χωρίο τοῦ σημερινοῦ ἀποστόλου ποὺ λέει «Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος» (Α΄ Κορ. 6,12).
Οἱ φιλόσοφοι, ἀγαπη­τοί μου, διαιροῦν τὰ πράγματα σὲ δύο κατηγορίες. Στὴ μία κατατάσσουν τὰ ἀπηγορευμένα, ἐκεῖνα ποὺ ἀπαγορεύονται ἀπολύτως, ὅπως εἶνε λ.χ. ἡ κλοπή, ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία, ὁ φόνος. Στὴν ἄλλη κατατάσσουν ἐκεῖνα ποὺ χαρακτηρίζον­ται ὡς ἀδιάφορα, διότι ἔτσι φαίνονται ἐκ πρώτης ὄ­ψεως. Σ᾽ αὐτὰ ἀνήκει καὶ ἡ τροφή. Δὲν μπορεῖς δηλαδὴ νὰ πῇς σὲ κάποιον, Ἀπαγορεύεται νὰ φᾷς, ἁμαρτάνεις. Ἡ τροφὴ εἶνε μία φυσικὴ ἀνάγκη, ποὺ ἔχουν ὅλα τὰ ὄντα τῆς ζωι­κῆς κλίμακος. Καὶ Μέγας Ἀντώνιος νὰ γί­νῃς καὶ νὰ πᾷς στὴν ἔρημο ἢ στὸ Ἅγιο Ὄρος, ἔ­χεις ἀνάγκη ἀπὸ λίγη ἔστω τροφή, δὲν μπορεῖς νὰ ζήσῃς χωρὶς αὐτήν. Ἔτσι τὰ ὥρισε ὁ Θεός.
Δὲν σοῦ ἀπηγόρευσε λοιπὸν κανεὶς νὰ φᾷς. Ἀλλὰ ὡς λογικὸ ὂν πρέπει νὰ σκεφθῇς· Μὲ συμφέρει νὰ φάω ὁ,τιδήποτε καὶ ὁσοδήποτε; Ὄχι βεβαίως. Ὑπάρχουν κάποιοι ὅροι καὶ ὅρια, ἂν θέλουμε νὰ μὴ βλάψουμε τὴν ὑ­γεία. Αὐτὸ το­νίζει σήμερα καὶ ὁ ἀπόστολος· μέτρο στὸ φαγη­τό. Δηλαδή, μὴν τρῶς περισσότερο ἀπ᾽ ὅ,τι πρέ­πει καὶ πέρα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἐπιτρέπει ἡ δίαι­τα τοῦ σώματος. Ἐκεῖνο τὸ ἐπὶ πλέον δὲν εἶνε οὔτε ὑ­γιεινὸ οὔτε εὐλογημένο. Σοφὰ λόγια ἔ­λεγε ἐπάνω στὸ θέ­μα αὐτὸ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Σὲ φτάνουν, λέει, ἑκατὸ δράμια ψωμί; Νὰ τὸ φᾷς, εὐλογημένο νά ᾽νε. Ἔφαγες δέ­κα δράμια παραπάνω; Εἶνε ἁμαρτία. Ἐκεῖνο ποὺ περισσεύει δὲν εἶνε δικό σου, εἶνε τοῦ φτω­χοῦ συνανθρώπου. Ὅταν κάθεσαι λοιπὸν στὸ τρα­πέζι κ᾽ εἶνε στρωμένο μὲ ὅλα τ᾽ ἀγαθά, φάε τὸ ἱκανόν, ἀλλὰ μὴ λησμονεῖς ὅτι, τὴν ὥρα ποὺ ἐσὺ τρῶς, χιλιάδες ἄνθρωποι ἰδίως στὴν Ἀφρι­κὴ καὶ στὴν Ἀσία πεινοῦν. Δὲν μπορεῖ ἐσὺ νὰ τρῶς πέρα τοῦ μέτρου, κι ὁ ἀδελφός σου νὰ πεθαίνῃ ἀπὸ τὴν πεῖνα. Εἶνε ἁμαρτία.
Νὰ ἔχῃς λοιπὸν μέτρο στὸ φαγητό. Μέτρο ἐπίσης στὸ ποτό. Δὲν σοῦ ἀπαγορεύει κανεὶς νὰ πιῇς. Ὁ Θεὸς φύτεψε τὰ ἀμπέλια· καὶ ἐὰν δὲν ὑπῆρχαν αὐτά, δὲν θὰ ὑπῆρχε κρασί. Νὰ πιῇς κρασί, ἕνα – δυὸ ποτήρια. Ἀλλ᾽ ὅταν δὲν ἔχῃς μέτρο καὶ πίνῃς συνεχῶς καὶ μοιάζῃς μ᾽ ἐκεῖ­νο τὸν ποιητὴ ποὺ ὠνειρευόταν «νά ᾽ταν ἡ θά­λασσα κρασὶ …κ᾽ οἱ βάρκες κρασοπότηρα», ὅταν φτάνῃς στὸ σημεῖο αὐτό, τότε πλέον φεύγεις ἀπὸ τὰ ὅρια, εἶσαι ὑπερβολικός.
Γι᾽ αὐτὸ ὁ ἀπόστολος λέει· Πρόσεχε καλά, νὰ μὴ δουλωθῇς καὶ σ᾽ ἐξουσιάσῃ κανείς. Καὶ ἐν προκειμένῳ αὐτὸ ἰσχύει γιὰ τὴν κοιλιά. Ὅ­ταν σ᾽ ἐξουσιάσῃ ἡ κοιλιά, γίνεσαι δοῦλος καὶ κοντὰ στὰ ἄλλα σκάβεις ὅπως λέμε τὸν τάφο σου μὲ τὰ πιρούνια καὶ τὰ κουτάλια, προκαλεῖς δηλαδὴ τὸ θάνατο. Διότι πράγματι ἀπὸ τὴν κα­τάχρησι τῶν τροφῶν προέρχεται ἕνα πλῆθος ἀ­σθενειῶν καὶ ἡ ζωὴ συντομεύεται. Σήμερα λοι­πὸν ὁ ἀπόστολος τονίζει· Προσέξτε καλά· νὰ φᾶ­τε, νὰ πιῆτε, ἀλλὰ μὲ μέτρο, σὰν λογικὰ ὄντα.
Ἡ γαστριμαργία εἶνε ἁμαρτία, μία ἀπὸ τὶς θα­νάσιμες ἁμαρτίες. Οἱ γαστρίμαργοι ῥητὸ ἔ­χουν τὸ «Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔ­ριον γὰρ ἀπο­θνῄσκομεν» (᾿Ησ. 22,13. Α´ Κορ. 15,32)· στὸ βάθος εἶνε ὑλισταὶ καὶ ἄπιστοι. Σύμβολο τῆς γαστριμαργί­ας εἶνε ὁ χοῖρος, τὸ ἀκάθαρτο ζῷο ποὺ ἀναφέ­ρει καὶ τὸ εὐαγγέλιο σήμερα (βλ. Λουκ. 15,15-16), ποὺ εἶνε ἀ­δηφάγος καὶ τρώει συνεχῶς. Μὴ γίνεσαι λοιπὸν σὰν τὸ κτῆνος· βάλε μέτρο στὸν ἑαυτό σου.
Ἡ γαστριμαργία ἔχει καὶ κοινωνικὲς καὶ ἐ­θνι­κὲς ἐπιπτώσεις. Εἶνε μία ἀπὸ τὶς αἰτίες ποὺ δὲν γεννιῶνται παιδιά, αἰτία δηλαδὴ τοῦ δημογραφικοῦ μας προβλήματος. Μὴ σᾶς φανῇ παράξενο· στὰ παιδικά μας χρόνια τὸ ψωμὶ ἦταν μπομπό­τα – τέτοιο τρώγαμε στὸ χωριό μας. Πολύ­τε­κνες ἦταν οἱ οἰκογένειες. Ἡ μάνα ζύμωνε καὶ ἔψηνε στὸ δικό της φοῦρνο. Ἡ γιαγιὰ μᾶς φώ­ναζε· Ἐλᾶτε, παιδιά, νὰ φᾶτε. Ἔβαζε στὸ τραπέζι τὸ κριθαρένιο ψωμί, ἔκανε τὸ σταυ­ρό της, τό ᾽κοβε σὰν ἀντίδωρο καὶ ἔ­λεγε· Προ­σέξτε, παιδιά μου, μὴν πέσῃ κάτω ψίχουλο· κάθε ψίχουλο εἶν᾽ ὁ Χριστός… Κ᾽ ἔ­τρωγαν τὰ φτωχὰ παιδιὰ τὸ κρι­θάρινο ψωμὶ μὲ κρεμμύδι καὶ ἐλιά, κ᾽ ἦταν ὑ­γιέστατα, μὲ μάγουλα σὰν παπαροῦ­νες. Δὲν τὸ λέω ἐγώ, τὸ λένε αὐ­τοὶ ποὺ ἐρευνοῦν τὰ πράγματα· ὅσο τρώει τώρα ἕ­να παιδί, ἔτρωγαν ἄλλοτε πέντε. Γι᾽ αὐτὸ τὰ πέντε ἔγιναν πλέον ἕνα! Κι αὐτὸ τὸ ἕνα τὸ μυα­λό του τό ᾽χει στὸ ψυγεῖο. Τὸ ἀποτέλεσμα; Ἐμέ­­να ρωτᾶτε; Παιδιατρικὸ συνέδριο στὴν Ἀθήνα ἀνακοίνωσε, ὅτι γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἑλλάδα παρουσιάστηκαν παιδικὲς καρδιοπάθειες. Οἱ γέροντες ἔχουμε καρδιὰ βεβαρημέ­νη, ἀλ­λὰ τοῦ παιδιοῦ ἡ καρδιὰ εἶνε ἀκόμη γερή, κινεῖ­ται σὰν τὸ λάστιχο. Οἱ καρδι­οπάθειες στὰ παιδιὰ προκλήθηκαν ἀπ᾽ τὸ πολὺ φαΐ· ἐνῷ τὰ παλιὰ τὰ χρόνια τὰ φτωχὰ παιδιὰ τῶν πολυτέκνων ἦ­­ταν ῥοδοκόκκινα. Κ᾽ ἐκεῖνα τὰ παιδιά, ποὺ μεγάλωσαν μὲ τὴ μπομπότα, πῆραν τότε τὴν Ἑλ­λάδα ἀπὸ τὴ Μελούνα καὶ τὴν πῆγαν μέχρι τὴν Ἄγκυρα. Κακομαθημένα σήμερα, κακοαναθρεμμένα παιδιά, ἐνῷ ὁ στρατὸς τοὺς παρέχει ἄριστο συσσίτιο, ἐν τούτοις δὲν ἱκανοποιοῦν­ται, δὲν ἔχουν ἀντοχή, τὰ βλέπεις καὶ αὐτοκτονοῦν. Δὲν εἶνε λοιπὸν ἡ γαστριμαργία ἕνα μικρὸ ἁμάρτημα· ἔχει μεγάλες συνέπειες.
Ζοῦμε, ἀγαπητοί μου, σ᾽ ἕναν αἰῶνα ποὺ τὸν χαρακτηρίζει ἡ σπατάλη· στὸ φαγητό, στὸ ποτό, στὰ ροῦχα, στὰ ἔπιπλα, στὴ διασκέδασι, στὰ ταξίδια, παντοῦ. Ἰλιγγιώ­δη ποσὰ δαπα­νῶνται. Οἱ οἰκονομολόγοι ὠ­νόμασαν τὴν κοινω­νία αὐτὴ καταναλωτικὴ κοινωνία. Δό­γμα τοῦ καταναλωτισμοῦ εἶνε· ὅ­σο περισσότερα ξοδεύεις, τόσο ἀνώτερο ἐπίπεδο ζωῆς ἔχεις! Καὶ ἐνῷ τὰ ὄντως ἀναγκαῖα εἶνε λίγα, μὲ τὴ δι­α­φήμισι ἔγιναν ἀναγκαῖα πολλὰ περιττά. Ὁ Σωκρά­της εἶπε· Ὅσο λιγώτερες ἀνάγκες ἔχει καν­είς, τόσο περισσότερο πλησιάζει στὸ θεῖον· διότι τὸ θεῖον εἶνε ἀνενδεές, δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τίποτα. Γι᾽ αὐτὸ γιὰ τὴν κοιλιὰ καὶ τὰ φαγώσιμα ὁ σημερινὸς ἀπόστολος λέει· «ὁ Θεὸς καὶ ταύτην καὶ ταῦτα καταργήσει» (Α΄ Κορ. 6,13).
Ξοδεύουν οἱ θεωρούμενοι ἀνεπτυγμένοι λαοί, κι ὅσοι δὲν ξοδεύουν θεωροῦνται ὑποανάπτυκτοι. Τὸ ἀποτέλεσμα ὅμως εἶνε ἡ χρεωκοπία, ἐνῷ λαοὶ ποὺ ζοῦν μὲ λιτότητα προοδεύουν. Παράδειγμα οἱ Ἰάπωνες. Ἡ Ἀμερικὴ τοὺς νίκησε μὲ τὴν ἀτομικὴ βόμβα· καὶ τώρα ἡ Ἰαπωνία νικᾷ τὴν Ἀμερικὴ μὲ τὴν ὀλιγάρκεια καὶ τὴν ἐργατικότητα. Διότι ὅσο τρώει ἕνας Ἀ­μερικᾶνος φθάνει γιὰ νὰ φᾶνε πέντε Γιαπωνέ­ζοι. Ὦ Παῦλε ἀπόστολε, τί σοφὰ λόγια εἶπες!
Φωνάζει ἡ Ἐκκλησία μας, μὰ ποιός ἀκούει; Μιὰ περίοδος μεγάλης σπατάλης εἶνε ἡ περί­οδος τῶν ἀπόκρεων. Ἑκατομμύρια σπαταλῶν­ται γιὰ τὸ διάβολο, σὲ φαγοπότια, διασκεδάσεις, μέθες καὶ κραιπάλες. Τὸ ἀποτέλεσμα; Ἐ­μένα ρωτᾶτε; Διαβάστε τὸ Εὐαγγέλιο. Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο λέει, ὅτι ὡς ἀποτέλεσμα τῆς σπατάλης ἔρχεται ἡ πεῖνα. Σπάταλος ἦταν ὁ ἄσωτος υἱός· κι ἀφοῦ ἔφαγε τὴν περιουσία του «μετὰ πορνῶν» (Λουκ. 15,30), στὸ τέλος πείνα­σε κ᾽ ἔτρωγε τὰ χαρούπια τῶν χοίρων. Ἡ σημερι­νὴ κοινωνία σπαταλᾷ συνεχῶς σὲ διασκεδάσεις, κι ὅταν βγῇ ὁ ἔρανος τῆς Ἀγάπης ῥίχνει δεκάρες. Ὅπως πείνασε ὁ ἄσωτος, ἔτσι θὰ τιμω­ρηθῇ κι αὐτή. Ἐγὼ εἶμαι γέρος καὶ θὰ πεθά­νω, ἀλλὰ σᾶς τὸ λέω· ἔρχεται «λιμός», πεῖνα (ἔ.ἀ. 15,14)· θὰ πραγματοποιηθῇ ἡ προφητεία τοῦ ἁγί­ου Κοσμᾶ «μιὰ φούχτα ἀλεύρι μιὰ φούχτα χρυ­σάφι». Καὶ κοντὰ στὸ λιμὸ ἔρχεται καὶ νέα ἀ­σθένεια, χειρότερη ἀπὸ τὸν καρκίνο· τὸ ἔιτζ…
Θέλω νὰ ἐλπίζω ὅτι θὰ μ᾽ ἀκούσετε καὶ θὰ ζήσετε ὡς Χριστιανοί, μακριὰ ἀπὸ καρναβάλια, νυκτερινὰ κέντρα, μοιχεῖες, πορνεῖες. Τότε θά ᾽χετε τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Εὔχομαι διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου νὰ ἑορτά­σετε τὸ Τριῴδιο καὶ νὰ φθάσετε τὴ μεγάλη καὶ ἔνδοξο ἡμέρα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρινης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναο Ἁγ. Κωνσταντίνου & Ἑλένης Ἀμυνταίου 7-2-1988)